Küçük portakal, bilimsel adıyla Fortunella margarita, daha çok Doğu Asya ve Çin'de yayılış gösteren ve turunçgiller ailesinin en küçük üyesi olan bir çalı türüdür. Kamkat, limon, portakal, bergamot ve mandalina gibi turunçgiller ailesinin bir parçasıdır ve "küçük mücevher" olarak nitelendirilir. İsmini, bu bitkiyi Batı dünyasına tanıtan İskoçyalı bahçecilik uzmanı Robert Fortune'dan almıştır. Kamkat, dünya genelinde kumkuat, kamgout, altın portakal veya küçük portakal olarak bilinir.

Kamkat meyvesi, tatlı ve ekşi bir tada sahiptir ve yüksek şeker oranı nedeniyle tatlı isteğini giderebilecek bir meyvedir. Elinize aldığınızda uzun süre kalan kokusu ve etkisi, meyvenin eşsiz özelliklerindendir. Kamkat, üç anaç yaprak üzerine göz aşısı yapılarak üretilir. Aynı çiçek üzerinde bulunan dişi ve erkek organlar her yerde meyve ve çiçek oluşturabilir. Bu bitki fosfor, potasyum ve azotu gübre olarak kullanabilir. Çoğunlukla temmuz ayı sonlarında çiçek açar ve meyveleri iri zeytinler kadar olur. Nisan-mayıs aylarında yemeye hazır hale gelir. Hasat edilmemiş meyveler bir yıl boyunca tadını ve görüntüsünü koruyabilir. Soğuk havalara oldukça dayanıklıdır ve kalite kaybı yaşamaz.

Çin ve Doğu Asya'da yayılış gösteren kamkat, Avrupa ve Kuzey Amerika pazarlarına ancak 19. yüzyılda girebilmiştir. Dünyada özellikle Çin, ABD ve Japonya'da yaygın olarak yetiştirilmekle birlikte Kolombiya, Guatemala ve Brezilya gibi ülkelerde de deniz seviyesinin üstünde yer alan bölgelerde yetiştirilir. Türkiye'ye ise bu meyve yaklaşık 50-60 yıl sonra Batum üzerinden Rize'ye getirilmiştir. Ülkemizin birçok bölgesinde üretilmeye çalışılan bu meyveden en iyi verimi ve kaliteyi Rize ili almıştır.

Küçük portakal, diğer turunçgiller gibi C vitamini bakımından oldukça zengin bir meyvedir. Öyle ki, 100 gram kamkat meyvesinden 151 miligram C vitamini almak mümkündür. Çiğ tüketildiği gibi meyve suyu, kek, pasta, reçel ve marmelat olarak da kullanılabilir. Kamkat meyvesi seralarda yetiştirilebildiği gibi saksılarda da yetiştirilebilir. Lüks otellerde, evlerde, balkonlarda ve çevre düzenlemelerinde süs bitkisi olarak kullanılır.

Kamkat meyvesi, özellikle kalsiyum ve A, B1, B2, B3 vitaminleri bakımından oldukça zengindir. Tansiyon ve kolesterolü düşürücü etkisi bulunmakla beraber, sinir sistemini düzenleyebilme gücüne de sahiptir. Kamkat meyvesi, gribal enfeksiyonlar, besin zehirlenmeleri ve böcek ısırıkları gibi durumlarda oldukça yararlıdır. Ayrıca kalp ve damar tıkanıklıklarına, kansızlığa, diş ve diş eti rahatsızlıklarına, sivilce ve nasırlara iyi gelen bir meyvedir. Sindirim sistemi ve sinir sistemini düzenleyebilen bir yapıya sahiptir.

Küçük portakal (kamkat), hem besleyici değeri hem de çeşitli kullanım alanları ile dikkat çeken bir meyvedir. Yüksek C vitamini içeriği, çeşitli sağlık yararları ve hoş aroması ile tüketimi teşvik edilmektedir. Aynı zamanda süs bitkisi olarak da kullanılması, kamkatın estetik ve fonksiyonel açıdan değerini artırmaktadır.